Over de berg

Hij is er alweer even, sinds afgelopen weekend komt de zon weer over de berg en inmiddels schijnt hij alweer zo'n 2½ uur op het erf. Dan wordt de berg weer hoger daar waar de zon dan staat, maar dit is een kwestie van misschien nog een week. 

De zon schijnt nu dus ook weer in de keuken en dat vinden we in januari altijd een heuglijk moment, de eerste keer van het jaar dat hij weer in huis schijnt.

Ik nam de foto bewust met de berk voor de zon omdat er anders teveel tegenlicht zou zijn. Ik sta hier met mijn rug naar het gastenhuisje en rechts voor me staat ons huis.

Momenteel is het weer erg mild te noemen, gelukkig blijft het wel onder nul. Het is nu werkelijk heerlijk weer om erop uit te gaan. De paden liggen er prima bij! De dagen lengen erg snel dus het wordt tijd om het luie zweet er weet eens uit te gaan lopen. 

Ik weet wel iemand die graag mee zal willen en dat is onze Sim. 

Rushy wordt 1 juni 17 jaar en laat duidelijk merken dat ze geen lange wandelingen meer wil. Heerlijk even rondrennen hier op het erf en bos, maar dan weer lekker lui zijn.

Dat mag lieve lieve Rushy!

Gon

Sprookje...

Oudere foto die ik al eens eerder plaatste.

In de winter blijf ik 's avonds in elk geval altijd op eigen erf als ik de honden uitlaat. Ruimte zat en geen verkeer. Zaklantaarn mee. Vroeger durfde in niet in het bos, doodeng. Voor wilde dieren eigenlijk. Onze provincie Jämtland heeft de grootste populatie beren van Europa, maar ik bedacht me later dat die in winterslaap zijn. 

Voor een vos ben ik niet bang, hij meer van ons. Wolven zitten doorgaans zuidelijker en als ze gesignaleerd worden hoor je dat meestal wel. 

Ik heb dus mijn angst overboord gezet en ga ervan uit dat vos, lynx en veelvraat er wel van door zullen gaan als ik een beetje tegen de honden loop te praten. 

Vanavond ging ik dus ook op pad, altijd één hond tegelijk. Bij de tweede liet ik de zaklantaarn thuis, want...

Het is volle maan.

Mede door de sneeuw kun je prima je weg vinden.

Wow, er is ook noorderlicht!

De enorme dennen met hun vrachten sneeuw.

Zo prachtig allemaal!

Naar de open plek in het bos gelopen (2x dus).

Ondanks -20 °C daar vijf minuten gestaan (2x dus).

Helaas...

Ik kan noch in beelden, noch in woorden

uiten hoe ongelooflijk mooi dit is!

Dit is gewoon haast niet te geloven,

laat staan te beschrijven.

Ik bevind mij in een sprookje.

Dat vind ik nog steeds in onze zevende winter hier, 
het wordt dus niet gewoon, nee!

Weet dat ik geniet!

Prettig weekend allemaal.

Gon

p.s. Weinig tekst voor mijn doen.

Misschien heb je mijn vorige bericht van gisteren nog niet gelezen. Veel tekst :-).

Dat hakt erin

Deze foto maakte ik een week of twee geleden uit het keukenraam (toen er nog lang niet zoveel sneeuw lag) van de bonte specht die hier al jaren komt en 's winters ook een graantje meepikt. De allereerste keer dat we uit het raam keken omdat we een enorme herrie hoorden zagen we hem bezig. Man, wat maakt dat getimmer van hem een herrie. In dit huis, met ook driedubbel glas, hoor je namelijk weinig geluiden van buiten. 

Hij of zij heeft het al weken voorzien op dit oude vogelhuisje en op deze foto zie je aan de bovenkant al dat de vliegopening groter wordt. Het oude huisje is van watervast triplex, ik wist niet dat dat zo hard was, want wat vordert hij langzaam. Elke dag komt hij terug om weer even een stukje te doen en het gat is inmiddels al weer aardig wat groter. 

Wat zou hij ermee willen? Een slaapplaats? Lijkt me toch niet. 

Spechten zijn holenbroeders, ik hoorde eens een nest met jongen in de stam van een grote treurwilg in de tuin van m'n ouders. Doordat ik de jongen hoorde ontdekte ik het nest van een groene specht, anders had ik het nest nooit ontdekt.

Ik kan me haast niet voorstellen dat zo'n grote vogel in een huisje gaat broeden wat eigenlijk bedoeld is voor mezen en zo, die maat vogels. Nou ja, we wachten maar af.

En dan... januari, eerst de rust na de kerstdagen en jaarwisseling. Even niets. Buiten erg koud en voor mij hier in Zweden inmiddels toch ook een bijzondere maand geworden die nog uit kan lopen tot in februari. Nog steeds korte dagen, lange nachten. 

Even niets, even stil. 

Of toch? 

Deze maand is ideaal op zich. Vorig jaar ruimde ik enorm veel spullen op, deed ze weg. Ik nam me voor dat een jaar later weer te doen. We zijn heus niet meer zo piep en zullen in de toekomst wel een keer kleiner gaan wonen. Moet er niet aan denken dan nog eens te moeten beginnen met ruimen.

Dus begon ik weer...

Al jaren kijk ik tegen een kast aan met kerstspullen, veel kerstspullen. 

Veel kerstspullen met herinneringen, mooie warme herinneringen en daarom zo moeilijk om die kast eens onder handen te nemen. Ja mensen, die kast is echt een smalle linnenkast, een legkast die van onder tot boven vol zat. Mijn moeder gaf altijd graag spulletjes, te vaak, te veel, maar zo lief!

Daarbij kwamen veel spullen uit het huis van mijn ouders na hun overlijden. Maar nu was ik er dan wel aan toe om te gaan ruimen. Ik moest keuzes maken. Net als mijn moeder ben ik helemaal weg van antieke kerstversieringen voor in de boom. Voor mij (ons) geen boom op kleur, dit jaar een witte boom, volgend jaar een blauwe, wat zal nu de mode weer zijn? 

Nee, aan die onzin doen we niet mee, genieten juist van die mooie oude spullen!

Zowel bij onze eigen spullen als die van mijn ouders zaten heel veel antieke spulletjes. Ik besloot die eruit te zoeken en alles wat jonger is dan pakweg 30 jaar weg te doen. 

Dat is gelukt. Alle antieke versierselen zitten nu in een plastic krat met deksel. Nog een plastic krat met andere zaken als verlichting e.d. Met nog wat andere dierbare spullen is nu 1/3 van de kast nog gevuld. 

Ik heb dingen weggegooid en ik heb een doos staan waar een flinke boom mooi mee versierd kan worden. Eens kijken of ik er iemand en keer een plezier mee kan doen.

Eenmaal daarmee klaar ben ik de keuken weer door gegaan. En dat zijn veel kasten en laden. Heel veel. De keuken is klaar en mensen wat een ruimte, heerlijk. 

Nu zal ik de kleding gaan doen. Een jaar verder en, ondanks wel een paar kilo eraf, weer niet in die stapel broeken passen. Het wordt een leuke klus, wie weet kan ik daar iemand een plezier mee doen, heb al iemand in gedachten.

Denk niet dat ik het vervelend werk vind. Nee, ik vermaak me dan prima. Ben dan alleen, nou ja, Rushy houdt mij gezelschap, heel lief en prettig gezelschap. Peter gaat ook z'n dingen doen, heeft ook lief gezelschap van Sim die heel graag bij Peter is, en samen hebben ze ook veel geruimd. Bovendien vind ik het dan heerlijk er muziek bij op te zetten. Geen radio, nee gewoon cd's die hier nog liggen. 

Verder lees ik wat, brei of haak ik wat. Ik bak nog eens een keer de kerstbroden waar ik het recept van deelde hier, ze zijn ons zo goed bevallen. Ik bak eens een rabarbercake met de rabarber uit de tuin die ik ingevroren had (recept op Kokkerellen bovenaan). 

Die is toch zo lekker, vooral met een toefje slagroom! Maak lekkere stoofpotjes. Kortom, deze tijd mag zo nog even voortduren. Graag tot ik het hele huis weer heb gehad, alle kasten en kastjes. 

Het is mooi weer, nog heel, heel even dan komt de zon rond de middag weer in de keuken, dan komt hij weer boven de berg uit. Als het zonnig mag zijn komend weekend kunnen we daar dan van verzekerd zijn. Ja, daar kijken we naar uit! Dan kunnen we in februari ook al buiten zitten als de zon schijnt, want dan schijnt hij ook op het erf en heeft al veel kracht. 

Nog even geduld, met een paar weken is dit mogelijk...

Tot volgende week!

Gon

Lekker in ons coconnetje tijdens de kou

Dit toepasselijke plaatje zag ik laatst op Facebook

We hadden eerst bijna een week met een vrij constante temperatuur van -27 tot -29 graden, dag en nacht. Een keer zag ik 's morgens vroeg -30 op de thermometer die buiten tegen het huis hangt, wat betekent dat het in werkelijkheid nog ca. 2 graden kouder is omdat een huis warmte uitstraalt. Het koudst wat wij ooit op die thermometer zagen in onze zeven winters hier was -38, wat dus -40 betekende.
Daarna werd het een paar dagen wat milder, heerlijk zo rond -12, dat lijkt dan heel warm. Soms sneeuw, soms zon. Nu is het weer even -22, maar helder en zonnig. Heel mooi weer.

Ik schrijf het volgende eigenlijk vooral voor hen die hier nog niet zo heel lang lezen en eigenlijk niet eens zo'n goed idee hebben van de winters hier in Jämtland of in de noordelijke helft van Zweden, Norrland (klik), in het algemeen.

We klagen niet, we klagen nooit over deze kou, dat weet je nu eenmaal. Als je dat wel doet kun je beter een huis aan de Middellandse zee kopen. Nee, waar ik altijd moeite mee heb is met hoe de wilde dieren en de vogels het hebben. Die laatste kunnen we helpen door te voeren en bij alle dieren is dit echt een periode van de sterken die overleven en de zwakken die nu het loodje leggen. Zo is de natuur. De vogels lijken wel twee keer zo groot, zo bol zitten ze. Het bijzondere is dat de koolmezen telkens een zonnepit onder hun verenpak stoppen zodat die warmer wordt. Ze zijn natuurlijk keihard bij die temperaturen. Kost veel energie om zo'n pitje te pellen. Heel slim dus!

Nee, we klagen niet. Ik doe gewoon even geen mascara op. Doe jij dat dan? Ja, dat doe ik al sinds de middelbare school toen we dat als jonge meisjes gingen doen en als ik het nu wel eens een enkele keer vergeet en ik zie mezelf in de spiegel vind ik het 'bloot'. Maar als het kouder is dan ongeveer -15 kun je het beter maar laten. Dit omdat je wimpers dan aan elkaar gaan plakken, je ogen gaan tranen, er juist mascara in je ogen komt, ze daardoor nog meer gaan tranen (ja, het is natuurlijk best troep) en dan kom je er niet uit te zien. Nee, dan maar liever rijp op je wimpers na de wandeling.

Net als op de binnenkant van de deur van de werkplaats.
Peter heeft daar de oliebollen gebakken met oudejaar en ja dat vocht moet toch ergens heen, natuurlijk slaat het op de koudste plekken, de stalen deurklink en daar waar het geraamte van de deur blijkbaar zit.

Het huis, het gastenhuis en de werkplaats zijn zo ontzettend goed geïsoleerd. Onderstaande foto maakte ik ook in de werkplaats na de week van -27 tot -29 graden.
Er staat geen enkele verwarming aan in de werkplaats en toch is het er maar -2. In het gastenhuisje ook. Ongelooflijk.
Daarom ook voelt het in huis altijd zo comfortabel, ook door de goede natuurlijke ventilatie van roosters. Op de plafonds ligt dan bijvoorbeeld ook een halve meter steenwol.

Oké, geen beste foto, daarom maar een lijntje getrokken,
het was echt min twee.

Nee, we klagen niet.
De auto's staan 's winters op spijkerbanden en deze, waar we 's winters mee rijden, heeft vierwielaandrijving. Geen overbodige luxe.

Alle auto's hier hebben ingebouwde motorverwarming. Wil je weg bij -30, geen probleem, olie en alles is gewoon op temperatuur. Stekker voorin de auto en op stroom zetten. Heb je dat niet dan draait beslist je motor in de soep. Je hebt ook zo'n snoer in de auto liggen. Bij appartementencomplexen, flats (in steden) en bij openbare gelegenheden staan paaltjes met stroom, privé (gehuurd) of openbaar. 

Het andere stekkertje is voor de accu, aansluiting is ook ingebouwd zodat...

deze kleine acculader zorgt dat de accu niet leegloopt, wat tijdens strenge kou namelijk heel snel gebeurt.

De warmte in huis halen we hier vandaan (onder). We hebben altijd voor drie winters hout liggen. Een veilig gevoel, vooral als je eens een heel strenge winter hebt en meer hout gebruikt dan gemiddeld. Hoef je nooit over houtgebrek in te zitten. Je kunt maar pakken. Tijdens deze kou gebruiken we een kruiwagen per dag met een grote kop erop. Daar is het hele huis mee warm want het is gewoon centrale verwarming met watergevulde radiatoren. Alleen wordt het water niet verwarmd door gas, maar door hout. Dit gebeurt in een houtketel die van binnen bekleed is met stenen en het water verwarmt van twee accumulatortanks van elk 500 liter. Het stookruim is in de kelder. 

We stoken zo voor omgerekend ca. € 500,= per jaar.

Twee maal daags een uur stoken = 24 uur reguliere warmte. Tijdens extreme kou 3x. 

Een uur stoken betekent eigenlijk aanmaken, als hij brandt vol gooien. Na een half uur even kijken of hij al op temperatuur is (tussen 60 en 70 graden), anders nog een paar houtjes erbij en klaar. Ideaal. 

Als we langer weggaan dan zeg maar 10 uur, dan sluiten we een tank van 500 liter af en houden de andere op temperatuur op elektra. Maar dat is maar weinig nodig. 

De honden krijgen een jas aan als het kouder is dan ongeveer -15. Hieronder Sim en je ziet dat het haar in 't geheel niet belemmert om lekker gek te doen en te rennen.
Ze hebben ook totaal geen probleem met het aandoen.

Warmer dan -15... dan hoeft het dus niet en ja, zoals je hier bij Rushy ziet, dan ontstaan er wel eens ijsklontjes tussen de voetkussentjes. Meestal help ik dan even. Althans bij Rushy, Sim wil het zelf doen.

En zo zien de roosters in de douche er uit als je gedoucht of gebadderd hebt als het buiten zo koud is, net sneeuw!

Ik haakte laatst ook nog een paar sneeuwvlokken. Nog mijn hartelijke dank aan Elizabeth (klik) voor het patroontje! Ik heb ze gesteven in suikerwater (half suiker/half water), gespannen en zo op laten drogen. Ik heb ze opgehangen aan visdraad (is immers onzichtbaar) en dat staat heel erg leuk voor het raam. Helaas nog geen foto, maar wel van de eerste sneeuwvlok die ik gehaakt en gesteven had.

Inmiddels ligt er wel veel en veel meer sneeuw trouwens dan op deze foto,

ook op de bomen. Zal eerdaags wel wat sneeuwfoto's plaatsen. 

Tot volgende week!

Gon

Nou hier ook!

Zag het nieuws over de ijzel in het noord-oosten van Nederland. Dat was goed raak. 

Zag ramen die matglas geworden waren, mensen schaatsen op straat, zelfs een marathon in de stad Groningen. Bijzonder is het wel. Best leuk voor de kinderen een dagje vrij en lekker schaatsen op straat.

Hier hadden we in Zweden ook zo'n ijzel half december, een heel groot gebied, wel enkele malen het formaat van Nederland. Onze buren hebben toen zelfs nog twee dagen vast gezeten onderweg. Maar daar is allemaal allang weer sneeuw overheen gekomen en de wegen zijn goed te berijden.

Maar na de jaarwisseling is het hier koud geworden, echt het weer zoals januari hier hoort te zijn.

Dit zijn de vooruitzichten (even op de foto klikken hoor, hij is nogal klein):

De grote getallen zijn de temperaturen rond 12.00 uur 's middags en de kleine getallen eronder de nachttemperaturen. De ervaring leert dat het hier nog wel iets kouder wordt, komt door de ligging van het huis, dus we zullen de -30 zeker halen. Vanaf het weekend wordt het weer milder.

Maar geen zorgen hoor, de hondjes krijgen bij temperaturen kouder dan vanaf ongeveer -10 à -15 een jasje aan en wij doen ook een extra laagje. En of het buiten nu +10 is of -40 (koudst wat we hier meegemaakt hebben) in huis is het altijd lekker 22 graden!

't Zou toch ook leuk zijn als het in Nederland nu nog eens echt ging winteren met een elfstedentocht tot gevolg! De keren dat ze er vroeger waren zat ik (in de Randstad) de hele dag te genieten voor de buis.

Bedankt voor jullie berichtjes op mijn buikpijn en de e-mails met bezorgheid vooral ook! Het is nu rustig in m'n buik en ik wacht nog maar even af. Ik hoop dat het wegblijft.

Gon

Smetteloos wit

Ik schreef het vorig jaar ook al, ik voel altijd een leegte na de jaarwisseling. 

De feestdagen en daarna... gewoon even niets. 

Ik besloot om vanaf vier januari mijn plan om net als vorig jaar het huis helemaal door te gaan lopen uit te gaan voeren. Alle kasten door, het hele huis. Elke dag wat. 

Vorig jaar flink geruimd en me voorgenomen dat een jaar later weer te gaan doen en alles wat een jaar niet gebruikt is (denk aan keukenspullen, kleding die toch nog bewaard is, andere zaken) nog eens heel kritisch te bekijken en toch weer veel weg te doen. 

Klik maar op de foto voor veel mooier beeld.
Dit is achter ons huis op een paar minuutjes lopen via het sneeuwscooterpad.
Het sneeuwscooterpad dat alleen onze buurman elk jaar maakt en gebruikt heel af en toe.

Ik hoop daar nu dus mee te beginnen en hoop dat ik me goed zal voelen. Vandaag ging het wel weer. De eerste kerstdag werd helaas verknald doordat ik in de loop van de middag ontzettende buikpijn kreeg. Ik kon amper lopen en het zweet brak me uit. 

Het enige wat draaglijk was, was liggen op mijn linkerzij. Vier uur duurde het en het verdween weer net zo plots als het op kwam zetten. 

Maar het eten wat wij voor 's avonds in ons hoofd hadden aten we niet en besloten dat dan maar te verzetten. Het werd een crackertje met kaas en een bakje Griekse yoghurt.

Helaas herhaalde dit zich op 2 januari, alleen duurde het geen vier uur, maar negentien uur! We waren allebei best ongerust. Maar ja, weekend. 

'Zal wel weer over gaan,' dacht ik. Weer was het alleen draaglijk op mijn linkerzij. Niet op mijn rug, niet rechts. Staan en lopen al helemaal niet.

Ik eet altijd gezond en verstopping is dan ook uitgesloten. Ook heb ik niet teveel gegeten, een paar oliebollen op oudejaarsdag en wat salade waren de enige uitzonderingen op mijn normale eetpatroon. Ik hoop dat het nu wegblijft.

Verder begon het jaar met verse sneeuw! Het kon niet mooier want de sneeuw die er lag en wat oorspronkelijk zo'n 30 cm was, was aardig ingeklonken. Eerst kwam er ijzel overheen, toen strenge kou waardoor het een soort van vriesdroogt en dus slinkt. Daarna kregen we storm Staffan en dus veel troep uit de bomen op de harde sneeuwlaag. Werkelijk het begon tijdens de jaarwisseling te sneeuwen, een mooi nieuw laagje van zo'n 7 cm! Een schone lei als het ware.

Meende ik het mooie, overwegend donkerblauwe truitje dat ik aan had tijdens kerst in de wasmachine te moeten wassen op wol. Nog een zwart shirt erbij en draaien maar. 

Ja, dan zou het mooi blijven!

Een paar dagen eerder had ik de nagels van Rushy geknipt, dat moet bij haar 's winters elke maand omdat ze niet slijten in de sneeuw. Gek genoeg hoeft het bij Sim niet, maar die is veel jonger (nou ja negen, tegen Rushy zestien) en loopt veel en veel meer. 

Het knippen gaat altijd goed, maar nu knipte ik bij een nagel een klein beetje in het leven. Shit! Ja, bloeden natuurlijk en dat stopt niet zomaar even snel. 

Gelukkig gladde vloeren die gedweild kunnen worden. Maar het fleecedekentje in haar mand moest toch echt even gewassen. Er staan hier vier manden (twee voor  Rushy en twee voor Sim) dus alle dekentjes dan maar wassen. 

Jullie weten hoe Rushy eruit ziet toch? 

Inderdaad kortharig. Veel wit! Normaal laat ik de wasmachine nog eens leeg (dus zonder was) spoelen als ik hondendekentjes heb gewassen, maar nu gewoon vergeten. 

Je kunt wel raden hoe mijn truitjes uit de machine kwamen. 

Echt... niet te filmen zo erg! Het is net zoiets als dennennaalden in een vloerkleed.

Ik probeerde e.e.a. en met een droge spons ging het toch nog redelijk snel. 

Vanavond sneeuwt het licht. Het stelt niets voor omdat het poolsneeuw is. 

Bij rustig weer en lage temperaturen van meer dan 8 graden onder nul kan er zelfs bij een wolkenloze of vrijwel onbewolkte hemel sneeuw vallen, poolsneeuw genaamd. 

De ijsnaaldjes of ijsplaatjes schitteren zilverkleurig in het zonlicht en kunnen bijzondere haloverschijnselen vertonen. Deze vorm van neerslag komt in de poolstreken veelvuldig voor, in Nederland zelden en alleen bij extreme kou.  

Hier bij ons echter best vaak. Vermoedelijk ontstaat poolsneeuw als waterdamp uit hogere warme lagen door luchtstromingen dichter bij het aardoppervlak komt. 

De kristalletjes zijn naaldjes of plaatjes en nooit sterretjes, meestal slechts enkele tienden van een millimeter groot, zuiver symetrisch en sierlijk opgebouwd.

Maar eenmaal op de grond schitteren ze prachtig, net diamanten! Zo mooi!

Nogmaals mijn allerbeste wensen voor dit nieuwe jaar voor jullie allemaal!

Gon